Dbajmy o swój mózg… Czyli jak zapobiegać demencji i zaburzeniom poznawczym?

W dzisiejszych czasach mamy do czynienia z powszechnym starzeniem się społeczeństwa. Ludzie żyją dłużej, ale wiąże się to także z częstszym występowaniem chorób typowych dla podeszłego wieku. Jedną z najczęstszych jest demencja – aktualnie na świecie diagnozuje się ok. 10 milionów nowych przypadków rocznie, a odsetek ten stale wzrasta. Niestety na chwilę obecną demencja pozostaje chorobą nieuleczalną, natomiast istnieją pewne modyfikowalne czynniki, które mogą zmniejszyć jej ryzyko. 

Zapadalność na demencję wzrasta z roku na rok. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opublikowała w maju bieżącego roku zalecenia dotyczące redukcji ryzyka występowania demencji i zaburzeń poznawczych. Uwzględniają wcześniej wspomniane czynniki, na które mamy wpływ.

Poszczególne interwencje przyporządkowano do 3 grup:  

1. “wysoce zalecane” (w przypadku których korzyści zdecydowanie przeważają nad negatywnymi skutkami);
2. “warunkowo zalecane” (które mogą przynosić korzyści, ale powinny zostać omówione z personelem medycznym);
3. oraz na takie, których zastosowanie w zapobieganiu zaburzeniom poznawczym i demencji nie zostało potwierdzone naukowo (jednak WHO nie wyklucza podejmowania tych interwencji w innych celach!).

Przejdźmy teraz do omówienia poszczególnych grup:

1. 
   

   Interwencje “wysoce zalecane”:

• regularna aktywność fizyczna u osób o prawidłowych zdolnościach poznawczych w celu zapobiegania ich zaburzeniom (siła dowodów: umiarkowana)
• zdrowa, zbilansowana dieta zgodna z zaleceniami WHO u wszystkich dorosłych (siła dowodów: niska do wysokiej, w zależności od składu diety) – przede wszystkim udowodniono naukowo korzystny wpływ owoców, warzyw i ryb
• zaprzestanie palenia tytoniu u palaczy (siła dowodów: niska) – co zapobiega nie tylko demencji i zaburzeniom poznawczym, ale też poprawia ogólny stan zdrowia

2. 
   

   Interwencje “warunkowo zalecane”:

• dieta śródziemnomorska u osób z prawidłową kognicją lub z jej łagodnymi zaburzeniami (siła dowodów: umiarkowana)
• ograniczenie spożywania znacznych, szkodliwych dla zdrowia ilości alkoholu (siła dowodów: umiarkowana)
• redukcja masy ciała u osób w średnim wieku z nadwagą lub otyłością (siła dowodów: niska do umiarkowanej)
• kontrolowanie wysokich stężeń cholesterolu u osób w średnim wieku (siła dowodów: niska)
• regularna aktywność fizyczna może być zalecana również osobom z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi (siła dowodów: niska)
• trening kognitywny (inaczej trening mózgu) u osób z prawidłową kognicją lub z jej łagodnymi zaburzeniami (siła dowodów: bardzo niska do niskiej)
• kontrolowanie nadciśnienia tętniczego (siła dowodów: bardzo niska)
• kontrolowanie cukrzycy (siła dowodów: bardzo niska)

3. 
   

   Interwencje, których zastosowanie w zapobieganiu zaburzeniom poznawczym i demencji nie zostało potwierdzone naukowo:

• suplementacja witamin B i E oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych
• socjalizacja z innymi ludźmi
• stosowanie leków przeciwdepresyjnych
• leczenie utraty słuchu aparatami słuchowymi

Podsumowując, istnieją różnorodne sposoby zapobiegania demencji i zaburzeniom poznawczym. Wszystkie z nich sprowadzają się do jednego prostego wniosku: jeśli na ogół prowadzimy zdrowy tryb życia i przestrzegamy podstawowych zasad prawidłowego żywienia, to unikamy nie tylko omawianych tutaj schorzeń, ale także wielu innych przykrych dla nas konsekwencji zdrowotnych.

Chcielibyście więcej poczytać o dietetycznych sposobach zapobiegania demencji i zaburzeniom poznawczym lub spowalniania ich rozwoju? A może sami zmagacie się z takimi problemami i nie wiecie, jak sobie z nimi radzić? Odezwijcie się do nas, zawsze służymy pomocą!

Źródło: Risk reduction of cognitive decline and dementia: WHO guidelines. Geneva: World Health Organization; 2019. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.